Laro sa Hulyo

LARO SA HULYO

bawat araw, may larong Word Connect

at Sudoku na app game sa selpon

buong Hulyo'y sinagot kong sabik

na kasiyahan ang tanging layon

matapos ang maghapong pagsulat

o paggising ng madaling araw

matapos din maglinis ng kalat

o habang humihigop ng sabaw

pinakapahinga sa magdamag

at maghapon kong pagtatrabaho

upang isipan ko'y di malaspag

at upang di sumakit ang ulo

isip ng isip ng susulatin

ah, kailangan din ng pahinga

Sudoku't Word Connect ay laruin

at magpahinga ng buong saya

- gregoriovbituinjr.

07.31.2024

Yanga at saplad

YANGA AT SAPLAD

napakaliit na bagay lang ito sa marami
subalit para sa akin ito'y sadyang malaki
di madali ang itaguyod ang wikang sarili
upang pagbuhusan ko ng panahong sinasabi

tulad na lang sa nasagutan kong palaisipan
ang PASO pala ay YANGA, ang SAPLAD naman ay DAM
salita bang lalawiganin o may kalaliman
kahit sa munti mang tula'y maging tulay sa bayan

bakit ba pinag-aaksayahan ko ng panahon
ang ganitong salitang animo'y sagradong misyon
sa gawaing ito ba sa hirap makakaahon?
o gawain ng makata'y sa ganyan nakakahon?

tungkulin ng makatang tulad ko ang itaguyod
ang mga ganitong salitang nakita sa krosword
tungkuling pinagsisikapan at kayod ng kayod
at pinagtitiyagaan wala man ditong sahod

marahil, sadyang ganito ang buhay ng makata
hinahawi ang alapaap ng mga kataga
nakikipagbuno sa alon ng mga salita
hagilap ang ginto sa gitna ng putik at sigwa

- gregoriovbituinjr.
07.30.2024

* litrato mula sa pahayagang Pilipino Star Ngayon, Hulyo 29, 2024, pahina 10
* 17 Pababa - Saplad - DAM
* 20 Pababa - Paso - YANGA

Kalat at dumi

KALAT AT DUMI

animo ang kalsada'y luminis
ang nasabi sa akin ni misis
bagyong Carina na ang nagwalis
gabok, basura't dumi'y inalis

baka iyan ang kasiya-siya
sa ginawa ng bagyong Carina
subalit kayraming nasalanta
na dapat nating tulungan sila

ngunit bakit ba may mga kalat
na basura't plastik, anong ulat
nagbara ba sa kanal ang lekat
ganyan ba'y ating nadadalumat

kahit sa laot ang mga isda
microplastic na ang nginunguya
kaya tiyan nila'y nasisira
pagkat basura'y di mailuwa

ano ngayon ang ating tungkulin
pagkalat ng basura'y di gawin
binabahang lugar ay ayusin
ah, ito'y pag-isipan pa natin

- gregoriovbituinjr.
07.29.2024

* litrato mula sa app game na Word Connect

Palaisipan

PALAISIPAN

bata pa'y nagsasagot na ako

ng krosword sa samutsaring dyaryo

umaga pa dyaryo'y bibilhin ko

upang krosword ay sagutan dito

sa palaisipan nahahasa

ang aking bokabularyo't diwa

nababatid ang mga salita

sa kasalukuyan, bago't luma

krosword ay malaking naitulong

nang wikang Filipino'y isulong

ang wikang mamahalin mong bugtong

tulad kong nagmamakata ngayon

nakaupo man sa gilid-gilid

sa krosword may tulang malulubid

salitang tinahi ng sinulid

tiyak sa dibdib may sayang hatid

- gregoriovbituinjr.

07.26.2024

* palaisipan mula sa pahayagang Pilipino Star Ngayon, Hulyo 26, 2024, p.10

Palikero

PALIKERO

bata pa nang salitang palikero'y batid

dahil sa kapitbahay, tatak iyon ng dyip

ang "Palikerong Banal" agad ang naisip

na namamasada noon sa Balic-Balic

salita iyong sagot sa palaisipan

noong una'y di ko agad mawari naman

Babaero: Tatlumpu't Dalawa Pahalang

aba'y Palikero pala ang kasagutan

halos ilang dekada na, gayon katagal

batid ko na ngayon ang Palikerong Banal

salitang magkataliwas, di magkatambal

na kahulugan pala'y Babaerong Banal

salamat sa krosword at tayo'y natututo

ng lumang salita tulad ng Palikero

di ko na nasangguni pa ang diksyunaryo

sapat nang batid, Palikero'y Babaero

- gregoriovbituinjr.

07.25.2024

* krosword mula sa pahayagang Abante Tonite, Hulyo 25, 2024, p.7

Do or Door

DO OR DOOR

pumasok ka sa pinto o lumabas

subalit huwag lamang sa bintana

ika nga, DO OR DOOR, aba'y ang angas

di DO OR DIE ang nalikhang salita

pariralang nabuo sa Word Connect

na paborito ko laging laruin

upang makapahinga yaring isip

sa paglipad doon sa papawirin

gagawin ko ang pinto, pintong kahoy

at lalagyan ng bisagra sa gilid

gagawin ko kahit na kinakapoy

natutunan sa Wood Work na'y magamit

bumabagyo, may pantabing sa lamig

bukod sa balabal, kurtina't kumot

pinto'y pantabing sa nangangaligkig

na ang ginaw sa balat nanunuot

mas mabuting may pinto kaysa wala

upang di mapasok ng magnanakaw

lalo na't tulog sa gabing payapa

o kahit tirik pa ang haring araw

- gregoriovbituinjr.

07.24.2024

Ang sining ng digma

ANG SINING NG DIGMA

may aklat akong Art of War ni Sun Tzu

pati Book of Five Rings ni Miyamoto

Musashi, ang On War in Karl Von Clauswitz

at may koleksyon din ng mga tula

noong World War One, sadyang binasa ko

pati na ang Limang Silahis ni Mao

at ngayon, akin pang naaalala

ang tatlong panuntunang disiplina

pati na walong punto ng atensyon

bawat tibak na Spartan ay alam

lalo't marahas ang mga kalaban

na mapang-api't mapagsamantala

habang patuloy ang pakikibaka

habang makauring misyon ang tangan

- gregoriovbituinjr.

07.14.2024

* larawan mula sa app game na Word Connect

Salitang nabuo sa HOLIDAY

SALITANG NABUO SA HOLIDAY

sa kabila ng laksang gawain

larong Word Connect pa'y lalaruin

ito'y pinakapahinga na rin

at ngayon, may di kayang sagutin

di ko nabuo't nasagot ang app

na Word Connect, di ko na magagap

ang isa pang salita, kayhirap

napatunganga na lang sa ulap

kung Tagalog kaya ang gamitin

sa salitang HOLIDAY buuin

ano-anong salita, alamin

ito ang napagtripan kong gawin

sa HOLIDAY, salitang nabuo:

LAHI, LIHA, HILA, HILO, LAHO

DAHIL, DALOY, DAYO, DALO, HALO

DALI, DILA, ALID, AHOD, LAYO

ALOP, AYAP, AYOP, marami pa

LIDO, LIYO, ngalang HILDA, YODA

katuwaan man, ang mahalaga

nalilibang kahit na abala

- gregoriovbituinjr.

07.13.2024

* ALID - manipis na manipis, payat na payat, mula sa UP Diksiyonaryong Filipino (UPDF), p.32

* AHOD - salitang medikal, kalmot o marka ng kagat ng hayop sa balat ng tao, UPDF, p.21

* ALOP - marumihan o mamantsahan, UPDF, p.40

* AYAP - uri ng sitaw na higit na maikli ang bunga at masapal, UPDF, P.94

* AYOP - alipusta, UPDF, p.95

*LIDO - sa Ifugao, sumbrero o putong na higit na malanday sa hallidung, UPDF, p.694

Yanga at kapad

YANGA AT KAPAD

mga salita itong di ko alam

na nabatid lang sa palaisipan

mga salitang dagdag-kaalaman

sa kagaya kong tagakalunsuran

salitang marahil lalawiganin

kaya kaytagal kung aking isipin

buti na lang, alam ko ang gagawin

upang tamang sagot ay makuha rin

pag sa Pahalang, di batid ang sagot

Pababa muna'y sagutang malugod

krosword ay aliwang di mababagot

tasahan lang pag lapis mo'y napudpod

masetera o PASO pala'y YANGA

at ang ANGKOP naman ay KAPAD pala

sa isang diksyunaryo ko nakita

kung anong kahulugan ng dalawa

- gregoriovbituinjr.

07.12.2024

* krosword mula sa pahayagang Pilipino Star Ngayon, Marso 31, 2024, p.10

* 17 Pahalang: Paso - YANGA; 19 Pahalang: Angkop - KAPAD

* yanga - masetera, UP Diksiyonaryong Filipino (UPDF), p.1343

* masetera - maliit na paso, UPDF, p. 766

* kapad - angkop o marapat sa isang gawain, UPDF, p.574

4 na salitang may 11 titik sa parisukat

4 NA SALITANG MAY 11 TITIK SA PARISUKAT

KAPARARAKAN

DALA-DALAHAN

KASALUKUYAN

KATALINUHAN

nakita ko kaagad ang ganda ng parisukat

na isasagot na salita'y nagsala-salabat

nagkakaugnayan sila't madaling madalumat

bagamat sa pagtugon ay sadyang napakaingat

Siyam Pahalang: Pakinabang ay KAPARARAKAN

sa Tatlumpu't Apat ay: Abastos - DALA-DALAHAN

Una Pababa: Ang ngayon nama'y KASALUKUYAN

Walo Pababa: Karunungan ay KATALINUHAN

madalas pag ganito ang krosword, nakalulugod

sa maghapong trabaho'y nakakatanggal ng pagod

animo mula ulo't kalamnan ko'y hinahagod

kahit ako'y parang kalabaw na kayod ng kayod

maraming salamat sa dinulot nitong ginhawa

kaya nakakapahinga ang katawan ko't diwa

- gregoriovbituinjr.

07.12.2024

* krosword mula sa pahayagang Abante Tonite, Hulyo 10, 2024, p.7

Agariko - pinulbos na kabute

AGARIKO - PINULBOS NA KABUTE

tanong: Siyam Pababa - Kabute pinulbos

aba, ewan ko, ang krosword muna'y tinapos

palaisipan muna'y sinagutang lubos

agariko pala ang kabuteng pinulbos

anang U.P. Diksiyonaryong Filipino

salitang Botanikal at Medikal ito

binebenta bilang gamot ang agariko

pumunta kang botika kung nais mo nito

ang agariko ba'y para ring penicillin?

na sa sugat ng isang tao'y bubudburin?

o ito'y ginawang tabletang iinumin?

o kaya'y kapsula itong dapat lunukin?

may nagsasabing sa tumor ito'y panlaban

pati sa cancer, heart disease, diabetes man

pampatibay ng immune system at katawan

ngunit wala pa raw syentipikong batayan

- gregoriovbituinjr.

07.11.2024

* krosword mula sa pahayagang Abante Tonite, Hulyo 8, 2024, pahina 7

* agariko - Botanikal, Medikal: kabute na pinulbos at ipinagbibili sa botika bilang gamot, mula sa U.P. Diksiyonaryong Filipino, pahina 17

* ilang nasaliksik na datos:

- https://www.tagalog.com/dictionary/agariko 

- https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-1165/agaricus-mushroom 

Ulog - Walang taong bayan sa isang lugar

ULOG - WALANG TAONG BAYAN SA ISANG LUGAR

may isang awit noong narinig ko nang bata pa

liriko: "Wala nang tao sa Santa Filomena"

sa krosword, awiting iyon ay aking naalala

Apat Pababa: Walang taong bayan, ano nga ba?

di ko alam ang tamang sagot, diwa ko'y kinapos

animo isip ko'y nilalatigo't inuulos

sinagot ang Pababa't Pahalang hanggang matapos

lumabas na sagot ay ULOG, ako'y nakaraos

tiningnan ang kahulugan sa talahuluganan

kung bakit salitang ULOG ay "walang taong bayan"

naroon: "pag-alis sa pook dahil sa digmaan..."

nilisan ng mga bakwit ang kanilang tahanan

tila istorya ng Santa Filomena ang ulog

tulad sa Marawi, buong bayan ay nabulabog

baka kabahayan at kabuhayan pa'y sinunog

dahil sa digma, pook nila'y talagang nadurog

ah, naalala ko lamang ang nasabing awitin

mga bakwit ba sa lugar nila'y nakauwi rin?

may kapayapaan na ba sa bayan nila't natin?

upang ulog ay di na larawang dapat sapitin?

- gregoriovbituinjr.

07.10.2024

* krosword mula sa Abante Tonite, Hulyo 9, 2024, p.7

* ulog - 3. Sinaunang Tagalog, pag-alis o pagkawala ng mga naninirahan sa isang pook dahil sa digmaan, salot, at katulad, mula sa UP Diksiyonaryong Filipino, p.1299

Level 6666 sa Word Connect

LEVEL 6666 SA WORD CONNECT

sa paglalaro ng app na Word Connect

sumapit na sa level six-six-six-six

animo ako'y di na naghihilik

upang maabot ang numerong lintik

pambihirang pagkakataon ito

aba'y apat na anim ang numero

ilang buwan ko bang binuno ito

o marahil dalawang taon kamo

aba'y isa na itong katibayan

na Word Connect ay kinagigiliwan

na nilalaro'y talasalitaan

bagamat hindi talahuluganan

ako nama'y hindi mapamahiin

na hinahanap ang ibig sabihin

ng six-six-six-six, ng apat na anim

kundi ito'y laro lamang sa akin

anu-anong salitang makukuha

sa isang salitang nilatag nila

sa garapata nga ay sangkaterba

ga, gara, garapa, at garapata

- gregoriovbituinjr.

07.08.2024

Kung tabak ang salita

KUNG TABAK ANG SALITA

kung tabak ang salita, nakasusugat ng puso

nakahihiwa ng diwa, kutis ay magdurugo

sa tabak na salita'y dama agad ang siphayo

di mo na mabatid kung tatango ka o tutungo

saan ka patutungo pag ganito'y maramdaman

marami'y di kinaya, ngayon ay nasa piitan

dinaan sa init ng ulo imbes pag-usapan

ang mga suliraning kinaharap kalaunan

huwag nating hayaang ang salita'y maging tabak

na sa ating katauhan ay nakapanyuyurak

huwag rin nating hayaang salita'y mapanghamak

ng kapwa dukha't pagagapangin tayo sa lusak

nawa'y lagi tayong mag-ingat sa pananalita

upang di tumagos iyang tabak sa puso't diwa

pag-usapan ang problema upang di maging hidwa

pagrespeto sa kapwa'y pairalin nating sadya

- gregoriovbituinjr.

07.04.2024

* litrato mula sa app game na Word Connect