Isang buwan sinagutan

ISANG BUWAN SINAGUTAN

araw-araw ko ring sinagutan

ang larong Sudoku at Word Connect

naglaro sa selpon, nasiyahan

animo'y laban ng matitinik

bawat petsa ay may bagong laro

bawat araw ay may sinasagot

isang buwang laro na'y nabuo

sa diwa'y may buting naidulot

anang doktor, ito'y maganda raw

na panlaban sa Alzheimer's disease

sagutan lang ito araw-araw

pagkaulyanin ay maaalis

tara na, laruin ang Sudoku

at Word Connect, katoto't kasama

sa isip ay mabuting ensayo

at sa pakikisama'y maganda

- gregoriovbituinjr.

01.31.2024

Liboy pala'y Alon; Atab ay Nipa

LIBOY PALA'Y ALON; ATAB AY NIPA

Munting sanaysay at tula ni Gregorio V. Bituin Jr.

Habang sumasagot ng palaisipan sa pahayagang Pang-Masa, isyu ng Enero 30, 2024, pahina 7, ay napatitig tayo sa dalawang katanungan, na kung hindi pa ako sasangguni sa aklat ng talasalitaan, ay hindi ko mababatid ang sagot. Mga luma, kundi man malalim o lalawiganin, ang mga salita.

Sa 15 Pahalang, ang tanong ay LIBOY, hindi libot. Apat na titik ang sagot. Upang malaman ang sagot ay sinagutan ko muna ang mga tanong na Pababa. At ang lumabas na sagot ay ALON. Ang LIBOY nga ba'y ALON? Ngayon ko lang iyon nabatid.

Sa 30 Pahalang naman, ang tanong ay NIPA. Apat na titik din ang sagot. Marahil ay SASA. Subalit titik A ang unang letrang sagot. Hindi S. Kaya sinagutan ko muna ang mga Pababa. Ang natira ay ATA_, at hindi ko batid ang tamang sagot. ATAW, ATAG, ATAS, ATAY, ano nga ba? Kaya kailangang sumangguni sa diksiyonaryo.

Tanging ATAS ang nasa Diksyunaryong Filipino-Filipino na inedit ni Ofelia E. Concepcion, pahina 19. Tiyak hindi ATAS. Gayon din ang entri sa Diksyunaryong Filipino: Tagalog-Tagalog na nilathala ng Tru-Copy Publishing House, pahina 16.

Subalit sa pahina 86 ng U.P. Diksiyonaryong Filipino (UPDF) ay may siyam na entri upang pagpiliian sa ATA_:

atab (Botany, Sinaunang Tagalog o ST): dahon ng palma na ginagamit na pantakip;

atag - 1. pagtibag at paghukay; 2, ST, gawain sa komunidad; (iba pang kahulugan: paulit-ulit);

atak - 1. ST, dapyo sa init ng araw; 2. ST, watak;

atal - Ilokano: gulong na karaniwang gawa sa kahoy; Tausug: lapis na pangkulay ng labi;

atan - Ivatan: bahagi ng dalampasigan na nasa ilalim ng tubig;

atas - utos o bilin;

atat - halatang gustong-gusto ang isang bagay;

ataw - ST, hindi gusto; ginagamit din upang ipahabol sa aso ang usa o baboy-damo;

atay - Biology - malaki at bilugang organismo sa tiyan ng vertebrate, at ginagamit sa iba't ibang prosesong metaboliko.

ATAB ang aking isinagot. Dahil ang NIPA, ayon sa UPDF, pahina 821, ay katutubong palma; at ang ATAB ay dahon ng palma.

Ang LIBOY naman, ayon sa UPDF, pahina 683, ay Sinaunang Tagalog, 1. paglawlaw dahil sa labis na katabaan; 2. kilapsaw. Ang kilapsaw naman, ayon sa UPDF, pahina 607, ay maliliit na along pabilog na likha ng isang bagay na bumagsak o lumitaw sa tubig.

Kaya wasto ang mga sagot sa palaisipan. Ang LIBOY ay ALON, at ang NIPA ay ATAB. Pawang mga dagdag sa ating bokabularyo. Dahil dito'y kumatha ako ng tula.

LIBOY AT ATAB

mga lumang tagalog o kaya'y lalawiganin

anang diksyunaryo'y Sinaunang Tagalog man din

kaya di mo rin masasabing salita'y malalim

kundi sa kasalukuyan ay di mga gamitin

ang LIBOY pala ay ALON, ATAB naman ang NIPA

salitang lalawiganin ma'y napakahalaga

may sariling Tagalog ang iba't ibang probinsya

iba sa Maynila, iba sa Batangas, Laguna

kaya sa ating pagsagot nitong palaisipan

halimbawang may salitang di nauunawaan

magandang sangguniin din ang talasalitaan

baka masagot ang nakaabang na katanungan

wala namang mawawala kung mabatid man ito

mahalaga'y napapagyaman ang bokabularyo

madalas sa palaisipan tayo'y natututo

may madaragdag pa sa pagsulat ng tula't kwento

01.30.2024

Palaisipang numero

PALAISIPANG NUMERO

D.L. sa Roman numeral agad kong tugon
sa pinag-plus na kapwa C.C.L.X.X.V.
pagkat two-hundred seventy five times two iyon
na sinagot ko naman ng five hundred fifty

kaysayang may adisyon sa palaisipan
na sadya namang ikaw ay mapapaisip
buti't Roman numeral ay napag-aralan
upang makatugon sa di agad malirip

ah, sana'y marami pang krosword na ganito
na di lang tulad ng paboritong sudoku
may adisyon, subtraksyon, o ekwasyon ito
dahil talagang hamon sa kakayahan mo

sa ganyang krosword, ako'y nagpapasalamat
pagkat ang diwa'y ginigising, ginugulat

- gregoriovbituinjr.
01.29.2024

* palaisipan mula sa pahayagang Pilipino Star Ngayon, Enero 29, 2024, pahina 11

Rambol

RAMBOL

app game na Word Connect ay kaysarap laruin

sa panahong pahinga muna sa gawain;

ang nirambol na letra'y iyong bubuuin

upang maging salitang madalas gamitin

pamparelaks ng isip ang nasabing laro

ramdam mo man ay lumbay, dusa't pagkabigo

magkonsentra lang, matatanggal ang siphayo

tatalas ang diwa't kaysaya pag nabuo

COURSE at SOURCE, parehong bilang, parehong titik

CAUSE at SAUCE, saguting walang patumpik-tumpik

AVAILS at SALIVA, kaya mong walang imik

TIDE, DIET, EDIT ang sagot ng matalisik

mga nirambol na titik pag nabuo mo

ay mahahasa ang iyong bokabularyo

pasensya na't Ingles ang salitang narito

ngunit nakakatuwa pag nilaro ito

- gregoriovbituinjr.

01.25.2024

Guano

GUANO

dumi pala nitong paniki ang GUANO

'kala ko, sagot sa pahalang ay GUAPO

ngunit sa pababa'y di P ang sagot dito

ang tanong ay titik sa salitang Griyego

walang PU, may PI, NU, MU, kaya anong tama

hinanap sa diksyunaryo, nakitang sadya

ipot ng ibong panggabi, wikang Kastila

ang gamit ng guano'y pataba sa lupa

mabuti't ganitong kataga'y ating pansin

na dagdag naman sa bokabularyo natin

magagamit sa tula at ibang gawain

tulad sa pakikipagtalamitan na rin

bakit di nagagamit sa pananaludtod

sapagkat di pansin ang paniki sa lungsod

kaya salitang ito'y di maitaguyod

maliban na lamang kung ito'y natitisod

- gregoriovbituinjr.

01.24.2024

18 Pahalang - Dumi ng mga paniki

20 Pababa - Titik sa Greek

* palaisipan mula sa pahayagang Pilipino Star Ngayon, 01.24.2024, p.10

Sa daigdig ng salita

SA DAIGDIG NG SALITA

sa daigdig ng salita

ay naroong nagmakata

at pinapaksa ng tula:

lumbay, libog, lansa, luha

pag-ibig ay iniluhog

sa diwatang maalindog

nagpatuloy sa pag-inog

ang mundo ng magsing-irog

pangungusap na masidhi''y

may simuno't panaguri

huwag sanang magkamali

sa pang-abay at pang-uri

sana'y puno ng pag-ibig

ang salita ng daigdig

labanan ang manlulupig

at sa prinsipyo'y tumindig

- gregoriovbituinjr.

01.21.2024

* litrato mula sa app game na Word Connect

Bard

BARD

si William Shakespeare ang Bard of Avon ng England

si Robert Burns ang national bard ng Scotland

iyang bard pala'y makata ang kahulugan

kapara'y Batute't Balagtas nitong bayan

noo pa'y pangarap kong maging tulad nila

tula'y tularan, tula ang tulay sa masa

pawang tula ang bawat kong pangungumusta

at binibigkas sa rali't pakikibaka

bilang manunula ay kumikilos ako

para sa hustisya't karapatang pantao

laban sa pang-aapi at pang-aabuso

upang itayo ang lipunang makatao

pagbabago ng sistema'y paksa't pananaw

uring manggagawa't dukha'y prinsipyong litaw

ah, nawa'y makilala ring bard balang araw

at maramdaman iyon bago pa pumanaw

- gregoriovbituinjr.

01.20.2024

* litrato mula sa app game na Word Connect

Kung bakit ayaw nila ng larong Trip to Jerusalem

KUNG BAKIT AYAW NILA NG LARONG TRIP TO JERUSALEM

Munting sanaysay ni Gregorio V. Bituin Jr.

Isa ako sa mga dadalo sa reyunyon ng pamilyang katutubo sa Benguet. At si misis ang punong abala sa okasyong iyon. Hindi ako pwedeng mawala upang suportahan at tulungan siya.

Napag-usapan namin, kasama ang ilang kapamilya, pamangkin, hipag, bayaw ang tungkol sa paghahanda sa games. Isa roon, na hindi Igorot o katutubo sa lugar, ang nagmungkahi ng Trip to Jerusalem subalit tinanggihan ko dahil may maling itinuturo iyon sa mga kabataan. Bagamat hindi rin ako native Igorot kundi nakapangasawa lang ng tagaroon.

Hanggang ngayon tanda ko ang ikinwento ng isang NGO worker nang minsang makasalamuha niya ang ilang katutubo sa Mindanao.

Hinanap ko sa internet ang kwentong iyon, subalit hindi ko natagpuan.Kaya ang natatandaan ko ang aking ikinwento.

Matagal nang panahon na dumadalo ako sa mga environmental cause o grupong makakalikasan. Noon pang 1995 nang nasa kolehiyo pa ako ay naging opisyal ako ng Environmental Advocacy Students Collective, hanggang maging regular na dumadalo sa buwanang Kamayan para sa Kalikasan Forum.

Isang NGO worker na naging ispiker sa dinaluhan kong forum ang nagkwento sa amin kung bakit hindi naglalaro ng Trip to Jerusalem ang mga katutubo sa Mindanao.Tinanong daw ng nagpapa-games bakit hindi nagpa-participate o nakikiagaw ng upuan ang mga batang katutubo. Sagot daw sa kanya. "Kaya po kami hindi naglalaro niyan ay dahil hindi po kami tinuruang maging sakim. Tinuruan po kami ng mga matatanda na magbigayan."

Hanggang ngayon ay tanda ko pa ang kwentong iyon. Kaya nang may magmungkahing laruin ang Trip to Jerusalem ay tumanggi ako dahil nagtuturo iyon na maging sakim ang mga participant sa laro. Kailangan mo kasing agawin ang upuan ng iba para lang manalo ka.

Naalala ko tuloy ang mga pulitikong nag-aagawan sa upuan, o sa pwesto sa pamahalaan. At ang awiting Upuan ni Kitchie Nadal, na ang liriko ay:

"Kayo po na nakaupo

Subukan nyo namang tumayo

At baka matanaw, at baka matanaw ninyo

Ang tunay na kalagayan ko!"

Talagang tumagos sa aking puso't diwa ang kwentong iyon, na madalas kong ibahagi sa iba. Bagamat di ko na matandaan kung sino ang nagkwento niyon.

01.19.2024

SIBI at LAOG

SIBI AT LAOG

Munting sanaysay at tula ni Gregorio V. Bituin Jr.

Bigyang pansin natin ang dalawang salitang bago sa ating pandinig, na marahil ay ginagamit na salita sa lalawigan.  Ito ang SIBI at ang LAOG.

Sa ikatlong Krosword sa pahayagang Abante, Enero 15, 2024, pahina 7, ay nakita natin ang SIBI na siyang lumabas na sagot sa 28: Pababa na ang tanong ay BALKON.

Sa Diwang Switik naman na palaisipan sa pahayagang Pang-Masa, Enero 16, 2024, pahina 7, ay nakita natin kung ano ang LAOG. Iyon kasi ang lumabas na sagot sa 12: Pababa na ang tanong ay LAYAS.

Ang kahulugan ng SIBI, mula sa Diksyunaryong Filipino-Filipino (DFF), na inedit ni Ofelia De Guzman, ay: habong na nakakabit sa gilid ng bahay, balkon, balkonahe. 

Sa UP Diksiyonaryong Filipino (UPDF) naman, pahina 1131, ang SIBI ay salitang arkitektura na nangangahulugang 1: nakahilig na silungan. karaniwang nakakabit sa dingding ng isang bahay o nakadugtong sa bubong (na ang iba pang salita ay: awning, balawbaw, gabay, medyaagwa, palantikan, panambil, sibay, suganib, suyab, suyak); 2. dagdag na bahagi sa tunay na bahay. Kumbaga, ito'y espasyo itong naging ekstensyon ng bahay. May tuldik ito sa unang pantig kaya ang diin ay sa SI, kaya mabagal ang bigkas. Walang impit sa ikalawang pantig.

Ang iba pang entri na SIBI ay malayo na sa kahulugang balkon, kundi ngiwi, at ayos ng bibig na tila nagpipigil umiyak.

Nabanggit lang ang balkon sa DFF ngunit hindi sa UPDF. Wala namang LAOG sa DFF.

Sa UPDF, pahina 677, may tatlong entri ang LAOG. Ang una'y may tuldik sa unang pantig habang ang ikalawa't ikatlo ay sa ikalawang pantig ang tuldik. Ibig sabihin, dahil may tuldik, magkaiba ng bigkas ang una, kaysa ikalawa't ikatlo. Tunghayan natin ang kahulugan ng LAOG.

láog (pangngalan, salitang Heograpiya, Sinaunang Tagalog): maliit na lawa

laóg (pangngalan, salitang Bikol): loob

laóg (pang-uri) 1: mailap o ilahas, karaniwang patungkol sa pusa; 2: (salitang Meranaw at Tagalog) pagala-gala upang maghanap ng pagkain o makipagsapalaran.

Ang ikatlo ang nangangahulugang LAYAS. Dahil nasa pangalawang pantig ang tuldik, mabilis ang bigkas. Ang diin ay nasa OG.

Mga lumang salita o salitang lalawiganin ang SIBI at LAOG. Para sa akin, mahalaga ang mga salitang ito na nakakasalubong ko lang sa mga palaisipan at hindi sa aktwal na usapan. 

Mahalaga ang mga salitang ito hindi lang upang masagutan natin ang palaisipan o krosword, kundi baka balang araw ay gamitin natin ang mga ito sa pagkatha ng maikling kwento, ng tula, pagsulat ng sanaysay, o kaya'y naghahanap tayo ng mas tapat na salin ng isang salita.

Sinubukan kong gawan ng tula ang dalawang salitang ito:

1

SIBI

anong silbing mabatid ang sibi?

ngayon ba'y mayroon itong silbi?

doon kaya'y anong sinusubi?

may tinago ba doon kagabi?

minsan nga, sa bahay ay may balkon

madalas nagpapahinga roon

nakaupo, utak ay limayon

diwa'y kung saan napaparoon

minsan din, sa balkon ang huntahan

kapag may bisita sa tahanan

kapag dumalaw ang kaibigan

at marami pang napag-usapan

kaya iyan ang silbi ng sibi

ang maghuntahan sa balkonahe

o pahingahan sa hatinggabi

nasa diwa'y anu-anong siste

2 

LAOG

ang mga laog ang mga layas

na di mo alam ang nilalandas

ang laog kaya'y makaiiwas

pag nakasalubong niya'y ahas

sila ba'y makalumang lagalag

Samwel Bilibit, di mapanatag

lakad ng lakad, nababagabag

ngunit wala namang nilalabag

o naghahanap ng makakain

nang pamilya nila'y di gutumin...

tinulak ng tadhana sa bangin?

silang mga kapit sa patalim?

sila ba'y mga manhik-manaog

sa ibang bahay upang mabusog?

kailan ba sila mauuntog

upang pangarapin ang kaytayog?

01.16.2024

Ang wastong gamit ng gitling sa panlaping ika

ANG WASTONG GAMIT NG GITLING SA PANLAPING IKA

Munting sanaysay at tula ni Gregorio V. Bituin Jr.

Paano nga ba ginagamit ang gitling sa panlaping ika? Sa pagkakaalam ko, ginagamitan ng gitling ang ika pag ang kasunod na salita ay numero. 

Ang ika ay panlapi, kaya ikinakabit ito sa salitang-ugat. Kaya bakit lalagyan ng gitling kung naging salita na ang pagkakabitan ng ika? Halimbawa, ikaapat, ikalima, ikaanim. Pag numero na sila, lalagyan na ng gitling, ika-4, ika-5, ika-6.

Nakita ko na naman ang ganitong pagkakamali sa palaisipan sa isang pahayagan ngayong Enero 16, 2024. Sa unang larawan ay makikita sa 4: Pahalang ang Ika-apat na buwan. Dapat ay Ikaapat na buwan. 

Sa aklat na Balarila ng Wikang Pambansa ni Lope K. Santos, sa Kabanata VI, Ang Palagitlingan, pahina 58, ay ganito ang nakasulat (tingnan din ang ikalawang larawan):

(m) kung gamit sa pagbilang ng mga nagkakasunud-sunod na hanay, at ang bilang ay di mga salita kundi mga titik-bilang o tambilang (numero, figure). Gaya ng:

ika-8 ng umaga; ika-10 n.t.; ika-11 n.g.

ika-28 ng Pebrero; ika-13 ng Agosto; ika-25 ng Disyembre

tuntuning ika-4; kabanatang ika-12; ika-20 pangkat

Kung ang mga bilang ay salita, pinagkakabit na nang walang gitling. Gaya ng: 

ikawalong oras; ikasampu't kalahati; ikalabing-isa

ikadalawampu't walo ng Pebrero; ikalabintatlo ng Agosto

tuntuning ikaapat; kabanatang ikalabindalawa

Sa tungkulin namang pandiwa, ang ika, na nangangahulugan ng maging sanhi, kadahilanan, o bagay na ikinagagawa o ipinangyayari ng sinasabi ng salitang-ugat, ay ikinakabit na rin nang tuluyan o walang gitling, yamang wala nang iba pang anyong sukat pagkamalan. Gaya ng:

ikamatay, ikakilala, ikalungkot, ikaunlad, ikagiginhawa

Kahit naman hindi natin tingnan ang alituntunin sa Balarila ni L.K.Santos, pag alam nating panlapi, ikinakabit natin ito sa salitang-ugat nang hindi nilalagyan ng gitling. Halimbawa, magutom, nagtampo, paglathala, mangahas, makibaka.

Maraming panlapi, hindi lang ika. Nariyan ang ma-, mang-, mag-, na, nang-, nag-, pa-, pang-, pag, at iba pa. Subalit kailan ito lalagyan ng gitling? Walang gitling sa mga salitang-ugat, maliban kung depende sa buka ng bibig, lalo na kung kasunod ng panlaping may katinig sa dulo ang salitang-ugat na nagsisimula sa patinig. Ang mayari ay iba sa may-ari. Ang pangahas ay iba sa pang-ahas. Ang nangalay ay iba sa nang-alay. Ang magisa ay iba sa mag-isa.

Nawa'y naunawaan natin ang tamang paggamit ng gitling sa ika. Payak lang ang panuntunan. Pag numero ang kasunod ng ika, may gitling sa pagitan nila. Ika-7, ika-8, ika-9. Subalit kung salita, hindi na nilalagyan ng gitling. Ikapito, ikawalo, ikasiyam.

Naisipan kong gawan ng tula ang paggamit ng gitling sa ika.

ANG GITLING SA PANLAPING IKA

lalagyan mo ng gitling ang panlaping ika

kung kasunod ay numero, at hindi letra

walang gitling sa ikaapat, ikalima

ngunit meron sa ika-4, ika-5

sa panlaping ika'y ganyan ang panuntunan

bukod sa ika, maraming panlapi riyan

pag-, mag-, nang-, maki-, aba'y kayrami po niyan

wastong paggamit nito'y dapat nating alam

may panlaping depende sa buka ng bibig

kapag ang dulo ng panlapi ay katinig

simula ng salitang-ugat ay patinig

tulad ng pag-asa, pang-uuyam, pag-ibig

alamin ang wastong paggamit ng panlapi

upang sa pagsusulat ay di magkamali

pangit basahin kung salita'y bakli-bakli

imbes kanin at ulam, hapunan mo'y mani

01.16.2024

Kung walang sagot, mali ba ang tanong?

KUNG WALANG SAGOT, MALI BA ANG TANONG?

Munting sanaysay ni Gregorio V. Bituin Jr.

Sa Enero 14, 2024 isyu ng palaisipang Aritmetik sa pahayagang Pang-Masa, pahina 7, nakita kong walang sagot sa panglima ng walong tanong dito.

Sa instruksyon, ilagay ang product sa unang box o i-multiply. Sa ikalawa at ikatlo ang mga digit. At sa ikaapat ang sum o total.

Sa unang tanong, ito ang sagot: 6 x 13 = 78; 6 + 13 = 19.

Ikalawang tanong: 29 x 3 = 87; 29 + 3 = 32.

Ikatlong tanong: 21 x 4 = 84; 21 + 4 = 25.

Ikaapat na tanong: 18 x 3 = 54; 18 + 3 = 21.

Ikaanim na tanong: 4 x 4 = 16; 4 + 4 = 8.

Ikapitong tanong: 5 x 2 = 10; 5 + 2 = 7.

Ikawalong tanong: 25 x 6 = 150; 25 + 6 = 31.

Subalit hindi ko masagutan ng tama ang ikalimang tanong, kung ano ang dalawang digit, o factor na tatama sa product na 69, at sa sum na 29. Ang maaari lang sa 69 ay 23 x 3, subalit wala nang factor pa ang 23 kundi 23 x 1. 23 x 3 = 69. 23 + 3 = 26. Hindi sila nagtugma.

Sinubukan kong isa-isahin, at isinulat sa papel. Ang sum ng dalawang digit ay 29, kaya kung i-multiple ito, alin ang tatama sa 69?

15 x 14 = 210

16 x 13 = 208

17 x 12 = 204

18 x 11 = 198

19 x 10 = 190

20 x 9 = 180

21 x 8 = 168

22 x 7 = 154

23 x 6 = 138

24 x 5 = 120

25 x 4 = 100

26 x 3 = 78

27 x 2 = 54

28 x 1 = 28

29 x 0 = 0

Wala talagang tamang sagot kung whole number ang dalawang digit. Marahil ay may sagot kung dalawang fraction o dalawang decimal numbers na maaaring maging factor sa product na 69 o sum na 29. Subalit hindi ko na sinubukan dahil sa tagal kong nagsasagot ng Aritmetik ay pawang whole number ang sagot, at hindi fraction at hindi rin decimal. 

Hanapin ko man ang sagot sa kasunod na araw ng pahayagan, baka ang makita nating sagot ay hindi talaga 29 kundi 26 ang tanong. At typo error lang ito.

01.15.2024

P.S. Nakabili ako ng pahayagang Pang-Masa, Enero 15, 2024, p.7, at nakita nating typo error ang nakasulat. Tama ang factoring na 23 x 3 = 69, subalit mali ang sum, dahil nakasulat doon sa "Sagot sa nakaraan" na 23 + 3 = 29, imbes na 26.

Panicky ba ang paniki?

PANICKY BA ANG PANIKI?

animo'y paniki ang panicky

nagpa-panic ka ba sa paniki

sakaling nakita mo sa gabi

at sa bahay mo'y biglang umuwi

buti kung ang paniki'y si Batman

na bayani sa Lungsod ng Gotham

na mas matinik pa kay Superman

na talaga ring sagad sa gulang

napag-usapan lang naman natin

ang paniki sa gabing madilim

di naman nang-aano sa atin

ngunit bida sa gabi ng lagim

ah, tara na kayang magsitulog

baka ito'y mali lang na kutob

sakaling paniki'y mambulabog

sa kumot kaya'y magsisisukob?

- gregoriovbituinjr.

01.13.2024

* litrato mula sa app na Word Connect

Mahirap man ang daan

MAHIRAP MAN ANG DAAN

"Sometimes there's not a better way, sometimes there's only the hard way." ~ Mary E. Pearson

minsan daw, may mga bagay
upang kamtin ang tagumpay
ay pagsisikapang tunay

daraan man sa kumunoy
tinanim man ay maluoy
sikapin mong magpatuloy

minsan, kayhirap ng daan
baku-bako ang lansangan
o baka maligaw ka man

pag-isipan mong mabuti
anong mabuting diskarte
huwag lang maging salbahe

ang loob mo'y lakasan pa
tulad ng chess ang pagbaka
palaisipan talaga

at iyo ring mararating
ang pangarap mo't layunin
tagumpay ay kakamtin din

- gregoriovbituinjr.
01.09.2024

* palaisipan ay mula sa pahayagang Pilipino Star Ngayon, Enero 9, 2024, p.10